Zamek Rabsztyn

Historia tego zamku jak i wielu innych znika gdzieś w mroku dziejów. Pierwszy drewniany zamek stał tu już w XIII wieku, a niektórzy twierdzą nawet, że wcześniej. Murowany ale daleki od wyglądu i zajmowanej przestrzeni od aktualnych ruin powstał za Kazimierza Wielkiego.

Pierwsza wzmianka w dokumentach o zamku pochodzi z 1396 roku kiedy to wymienia się kapelana z zamkowej kaplicy. W kolejnych dokumentach jako właściciele zamku przewijają się: Iwo z Rabsztyna później Spytko z Melsztyna, a w końcu Jan Lork murgrabia rabsztyński. W początkowym – średniowiecznym czasie swego istnienia zamek obejmował jedynie wieże i budynek mieszkalny i w całości zlokalizowany był na wapiennym ostańcu na szczycie góry. W 1403 roku Piotr Szafraniec z Pieskowej Skały zaoferował że odkupi zamek za kwotę 1100 grzywien – nie wiadomo jednak czy do transakcji doszło. Niewielkie remonty obejmujące wybudowanie studni i przebudowanie wieży zamkowej dokonane zostały w roku 1412.

W 1439 roku zamek, za napad na zgromadzony w Korczynie dwór i radę królewską, uległ konfiskacie na rzecz skarbu państwa. Sam Spytko (ówczesny właściciel zamku) będący w owym czasie przywódcą polskich husytów legł pod Grotnikami. Zamek przechodzi w ręce Tęczyński i w 1442 za sprawą starosty Andrzeja Tęczyńskiego zostaje znacznie wzmocniony i wyremontowany. Kolejnymi właścicielami zamku byli Andrzej z Kościelca, Seweryn Boner i Stanisław Boner. Ten ostatni w 1573 roku gościł na zamku króla Henryka Walezego.

Do historii przeszła także bohaterska postawa załogi zamku która to w 1587 roku rozbiła wojska walczącego o tron Polski austriackiego arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. W kolejnych latach starostowie rabsztyńscy (Mikołaj Wolski, Zygmunt Myszkowski) rozbudowywali zamek do renesansowej rezydencji magnackiej. Powstał nieobronny zamek dolny zwany pałacem w którym było ponad 40 bogato wyposażonych pokojów. Potop szwedzki nie ominął i tego zamku i w roku 1657 został on ograbiony i spalony przez wycofujące się szwedzkie wojska. Od tego czasu nie był odbudowywany i powoli popadał w ruinę. Wiadomo, że w 1853 posiadał jeszcze wysoką basztę na skale. Niestety pod koniec XIX wieku została ona wysadzona w powietrze razem z częścią murów przez poszukiwaczy skarbów. Obecnie ruiny przechodzą renowację.