Wyprawy

Egipt – co warto zwiedzić w Egipcie?

Egipt jest państwem w którym przypada najwięcej zabytków na kilometr kwadratowy powierzchni więc pod względem zwiedzania jest w czym wybierać i problemem nie będzie „co zobaczyć?” ale raczej „jak wiele jest jeszcze do zobaczenia”. Postaram się pokrótce przedstawić miejsca w których ja byłem i które uważam za ciekawe i warte uwagi.

Oczywiście nie będą to wszystkie takie miejsca w Egipcie gdyż nawet po długim lub wielokrotnym pobycie w kraju faraonów zawsze znajdzie się coś interesującego o czym nie wiedzieliśmy bądź nie słyszeliśmy.

Kair – Matka Świata

Stolica Egiptu, a zarazem największe miasto Afryki. Gigantyczna metropolia będąca jednym z największych zespołów miejskich współczesnego świata. Punkt którego nie można pominąć podczas zwiedzania Egiptu choćby z powodu mieszczącego się tam Muzeum Egipskiego – posiadającego największe na całym świecie zbiory sztuki egipskiej. Na zobaczenie wszystkiego potrzebowalibyśmy paru dni, a i tak wystawione zabytki są tylko niewielką cząstką przechowywanych w podziemiach muzeum zbiorów. Aktualnie budowane jest nowe muzeum które ma dać możliwość znacznie szerszego zapoznania się z posiadanymi przez Kair zbiorami ale wtedy pewnie na jego pobieżne obejrzenie będzie potrzebny przynajmniej tydzień czasu. Z co ciekawszych eksponatów warto zwrócić uwagę na salę Echnatona oraz galerię poświęconą skarbom odnalezionym w grobowcu Tutenchamona w Dolinie Królów. Dodatkowo bardzo ciekawymi eksponatami są liczne mumie zwierząt od ryb, ptaków i kotów po pięciometrowego krokodyla. Po zwiedzeniu muzeum jeśli mamy ochotę popodziwiać panoramy miasta możemy udać się na Wieżę Kairską (152 m.) lub mury Cytadeli Saladyna. W tym drugim przypadku oprócz samej panoramy miasta będziemy mieć okazję zwiedzić zbudowaną przez Saladyna w latach 1176 – 1182 roku średniowieczną twierdzę. Największym i najbardziej wyróżniającym się budynkiem na jej terenie jest Meczet Muhammada Alego. Warto wspomnieć iż do budowy murów jak i samej cytadeli użyto kamienia z Piramid w Gizie, które zostały potraktowane jako źródło budulca. Kair nazywany także „Miastem tysiąca minaretów” to największy ośrodek świata islamskiego, a co za tym idzie na samo zwiedzanie meczetów możemy poświęcić dużo, bardzo dużo czasu. Oprócz meczetów jest tu jednak wiele budynków innych religii. Pozostałości po rzymskim i chrześcijańskim Babilonie znajdziemy na terenie Misr al-Kadima znanym (błędnie) jako Stary Kair. Znajdziemy tutaj oprócz klasztorów, kościołów (w jednym wedle legendy – kościele św. Sergiusza – ukrywała się Święta Rodzina podczas ucieczki do Egiptu) i muzeum koptyjskiego także grecką cerkiew prawosławną (św. Jerzego) oraz synagogę (Ben Ezry). Dla spragnionych zakupów Kair oferuje chyba największy targ ( w Egipcie – suk) na świecie – Chan al-Chalili – olbrzymia dzielnica handlowa której nazwa sięga 1382 roku. Po zakupy możemy zajrzeć także do perfumerii gdzie sprzedaje się ekstrakty do rozcieńczenia lub do galerii papirusu gdzie poznamy metody wyrabiania i rozpoznawania papirusów, a także będziemy mogli zakupić współczesne reprodukcje dzieł ze ścian egipskich świątyń. Oprócz opisanych prze zemnie miejsc Kair ma jeszcze mnóstwo zabytków i miejsc wartych odwiedzenia i na pewno warto pochodzić po nim dłużej odkrywając jego tajemnice i piękno. Dla osób pragnących bardziej nietypowych wrażeń polecam zwiedzić jeden z dwóch kairskich cmentarzy (zwanych Miastem Umarłych) gdzie pośród zabytkowych mauzoleów żyją ludzie wykorzystujący grobowce jako mieszkania (np. widok anteny satelitarnej na cmentarzu jest … ciekawy).

Cała galeria z Kairu znajduje się tutaj.

Memfis – starożytna stolica

Pierwsza stolica zjednoczonego starożytnego państwa egipskiego. Założone przez Menesa miasto, które według szacunków naukowców około roku 1557 p.n.e. stało się największym miastem świata. Przez wieki rozwijało się stanowiąc centrum kultu Ptaha. Przepowiedziane miało zagładę, wyludnienie i całkowite zapomnienie. Po założeniu Aleksandrii przepowiednia zaczęła stawać się faktem i z czasem miasto legło w gruzach. Aktualnie jest tam niewiele do zwiedzania – alabastrowy sfinks, kolos Ramzesa II i pozostałości różnych budowli. Przechadzając się alejkami Memfis można pokontemplować jak czas może zatrzeć ślady nawet po tak potężnych miastach.

Galeria z Memfis znajduje się tutaj.

Sakkara – pierwsze piramidy

Sakkara kojarzy się nam przede wszystkim z pierwszą znaną piramidą – piramidą schodkową Dżesera. Jest to najstarsza ze wszystkich piramid i uważana za pierwszą wielką budowlę na świecie zbudowaną z ociosanych kamieni. Cały kompleks wraz ze świątyniami i dziedzińcami zaprojektowany został przez głównego architekta Dżesera – Imhotepa, który później został wyniesiony do statusu bóstwa. Sakkara to przede wszystkim jednak ogromna nekropolia starożytnej stolicy – Memfis. Znajdziemy tu wiele godnych uwagi miejsc do zwiedzenia – przede wszystkim mastab różnych dostojników, którzy pracowali dla kolejnych faraonów. We wnętrzach tych grobowców na szczególną uwagę zasługują piękne płaskorzeźby ilustrujące między innymi życie codzienne i pracę jakim oddawali się starożytni Egipcjanie. Przy dobrej przejrzystości powietrza dostrzeżemy stąd dwie inne piramidy które warte są naszej uwagi – Łamaną Piramidę Snofru, która jest trzecią co do wielkości piramidą w Egipcie oraz Czerwoną Piramidę Snofru, która z kolei jest pierwszą znaną „klasyczną” piramidą. Przyglądając się piramidzie schodkowej Dżesera i leżącym obok mastabom na pewno wpadniemy sami na ten sam pomysł na jaki zapewne wpadł Imhotep – połóżmy kolejne mastaby jedna na drugiej … i otrzymamy piramidę. Tak prawdopodobnie zrodził się pomysł, który przyciąga dziś do Egiptu miliony turystów.

Galeria z Sakkary znajduje się tutaj.

Giza -Piramidy i Sfinks

Wszystko boi się czasu, a czas boi się piramid. Stojąc u podstawy Wielkiej Piramidy i spoglądając ku jej szczytowi trudno nie zgodzić się z autorem tej tezy. Trzy wielkie piramidy i Sfinks są symbolami Egiptu i jedynym z siedmiu cudów świata który dotrwał do czasów współczesnych. Największa zbudowana przez faraona Cheopsa (Chufu) pierwotnie miała 150 m wysokości i w całości pokryta była wapiennymi płytami, które w późniejszym okresie, tak jak i część bloków granitowych, padły ofiarą rabunkowego pozyskiwania materiału budowlanego. Wnętrze piramidy można zwiedzać ale z powodu ograniczania ilości zwiedzających bilety lepiej zamówić wcześniej. Drugą z piramid jest piramida Chefrena (Chafre), która zachowała się w lepszym stanie oraz której wnętrza można zwiedzać bez ograniczeń i za znacznie niższą cenę. Jemu także przypisuje się budowę Sfinksa, który to miał mieć twarz właśnie tego faraona. Ostatnią (najmniejszą) z piramid jest piramida Mykerinosa (Menkaure), która najprawdopodobniej nie została ukończona przed śmiercią faraona, a dopiero przez jego syna i następce Szepseskafa.

Galeria z Gizy znajduje się tutaj.

Karnak

Kompleks świątynny który powstawał przez 13 stuleci rozbudowywany przez kolejnych faraonów o nowe elementy ostatecznie stał się najbardziej skomplikowanym systemem budowli w kraju. Na obszarze 25 hektarów jest ponad 20 świątyń, a sam Karnak, a właściwie starożytne Teby były przez pewien okres stolicą Egiptu. Świątynie poświęcone są Amonowi, który w późniejszym okresie przejął cechy Re stając się Amonem-Re głównym bogiem Egiptu. Razem z synem Chonsu i żoną Mut tworzył tak zwaną triadę tebańską. Najbardziej niesamowitą i robiącą wrażenie częścią świątyni jest Wielka Sala Hypostylowa, która ze swoimi 137 olbrzymimi kolumnami jest największą salą świątynną świata.

Galeria z Karnaku znajduje się tutaj.

Luksor

Świątynia w Luksorze połączona jest ze świątynią w Karnaku 3 kilometrową Aleją Sfinksów, a poświęcona jest tej samej triadzie tebańskiej. Dokładniej to była siedzibą Mut i Chonsu, a raz do roku podczas święta Opet Amon-Re podczas uroczystej procesji przybywał z Karnaku do Luksoru aby połączyć się z małżonką. Na wielkim dziedzińcu perystylowym wybudowanym przez Ramzesa II zobaczyć można nietypowy widok – średniowieczny meczet al-Hadżdżadża, który został zbudowany tutaj w czasie kiedy świątynie przykrywały piaski pustyni, a później wskutek braku zgody na jego przeniesienie pozostał jako „wiszący” meczet w staroegipskiej świątyni. Z ciekawostek można zobaczyć tutaj w niektórych miejscach pozostałości malowideł koptyjskich którzy używali świątyni jako kościoła.

Galerie z Luksoru można znaleźć tutaj.

Kolosy Memnona

Tylko tyle pozostało ze świątyni pogrzebowej Amenhotepa III. Warto się tu na chwilę zatrzymać i popodziwiać tych gigantów. Kiedyś wskutek rozszerzania i kurczenia się kamienia pod wpływem ciepła posągi „śpiewały”. Aktualnie po przeprowadzonych pracach zabezpieczających w wyniku których pocięto je na mniejsze części nie doświadczymy takich wrażeń.

Galeria z Kolosami znajduje się tutaj.

Świątynia Hatszepsut

Zbudowana u stup, a częściowo wykuta w skale Deir el-Bahari świątynia grobowa królowej Hatszepsut. Wspaniałe dzieło architekta Senenmuta idealnie wkomponowuje się w naturalną ścianę skalną. Sama królowa jest bardzo ciekawą postacią. Warto wspomnieć, że objęła ona władzę jako regentka w imieniu małoletniego Totmesa III, a po paru latach sprawowania rządów przyjęła tytuł królewski i ogłosiła się władcą. Totmes III dopiero po jej śmierci odzyskał władzę i kazał usunąć wszelkie ślady po swojej poprzedniczce. Na terenie świątyni pracę prowadzi także polska misja archeologiczna.

Galeria ze Świątyni Hatszepsut znajduje się tutaj.

Medinet Habu

Wspaniała świątynia Ramzesa III, która wzorowana jest na syryjskich budowlach obronnych. Na pierwszym dziedzińcu znajdziemy reliefy przedstawiające sceny batalistyczne nawiązujące do dokonań faraona na tym polu. Drugi dziedziniec wykorzystywany był przez Koptów jako kościół więc na filarach zobaczymy ślady ich działalności ale także zachowały się reliefy przedstawiające obchody świąt religijnym w starożytnym Egipcie.

Galeria z Medinet Habu znajduje się tutaj.

Dolina Królów

Nazwa jest trochę myląca bo w praktyce są to dwie doliny w których chowani byli faraonowie XVIII – XX dynastii. Ponieważ już w starożytności grobowce faraonów były łakomym kąskiem dla rabusiów, a piramidy widoczne z daleka równoważne ze znakiem „tu są skarby”, władcy Egiptu w celu zapewnienia sobie spokoju po śmierci i pewności, że ich zwłoki nie zostaną zbezczeszczone zrezygnowali z piramid, a rozpoczęli budowę dla siebie grobowców w cieniu góry która swym kształtem przypominała piramidę, a dawała możliwość lepszego ukrycia doczesnych szczątków i „wyprawki” dla faraona na tamten świat. Czas pokazał jednak, że i tym razem rabusie byli górą i dopiero w 1922 roku odkryto pierwszy i jedyny nietknięty przez rabusiów grobowiec – Tutanchamona. Mimo, że grobowce aktualnie są puste (lub prawie puste) warto obejrzeć przepiękne zdobienia które pozostały do naszych czasów.

Mini galeria z Doliny Królów znajduje się tutaj.

Wioska robotników

Dla zapewnienia poufności miejsc pochówku faraonów robotnicy którzy budowali królewskie grobowce trzymani byli pod ścisłą kontrolą i nie mogli kontaktować się ze światem zewnętrznym. Mieszkali oni tak przez wiele pokoleń w wiosce Dajr el-Medina przekazując sobie z pokolenia na pokolenie rodzinne sekrety budowy i położenia grobowców. W międzyczasie przygotowywali także swoje miejsca wiecznego spoczynku. Niektóre z nich zachowały się w bardzo dobrym stanie i dziś zachwycają swoim pięknem. Mimo, że mniejsze niż grobowce władców są one przykładem sztuki na najwyższym poziomie.

Galeria z wioski robotników znajduje się tutaj.

Manufaktury alabastru

Nie są to zabytki ale chciałem o nich wspomnieć gdyż są to chyba jedyne miejsca w Egipcie w których mamy pewność, że zakupione np alabastrowe popiersie faraona nie przyjechało na handel z dalekiego wschodu. Można znaleźć je prawdopodobnie rozsiane po całym Egipcie ale ja spotkałem się z taką manufakturą w okolicy wioski robotników więc tutaj o niej wspominam. Można tam kupić wszystko od malutkich krzyży Ankh do wielkich statuetek bóstw staroegipskich.

Galeria z takiej manufaktury znajduje się tutaj.

Edfu

Świątynia poświęcona Horusowi w Edfu jest jedną z najlepiej zachowanych budowli sakralnych i drugą co do wielkości świątynią starożytnego Egiptu. Ściany ozdobione są scenami z mitologii staroegipskiej takimi jak choćby zwycięstwo Horusa nad Setem. Ciekawostką są widoczne na świątyni rzygacze które świadczą o tym iż klimat 2 tysiące lat temu był tu bardziej deszczowy.

Galeria z Edfu znajduje się tutaj.

Kom Ombo

Świątynia poświęcona Horusowi oraz Sobekowi.Część frontu świątyni wpadła do rzeki, a i z tyłu brakuje jej co nieco. Mimo to dalej robi niesamowite wrażenie, szczególnie w nocy. Na jej ścianach znaleźć można wiele ciekawych rzeczy – od owoców i warzyw (bardzo znajomych) do przyrządów lekarskich, a nawet porodu. Dodatkowo jest tu wiele przedstawień z mitologii. W świątyni trzymano krokodyle które były ostatnią instancją do której mogli odwołać się oskarżeni o różne przewinienia. Delikwent taki schodził do podziemi i aby udowodnić swoją niewinność musiał zamoczyć rękę w sadzawce i wrócić na górę. Jeśli „bogowie byli łaskawi” mógł on w ten sposób odejść bez kary. Jednak jeśli bogowie mieli inne plany … mógł w ogóle nie wrócić. Oczywistym wydaje się fakt iż wyrok takiej „próby” zależał od tego czy krokodyle były przed czy po porze karmienia.

Galeria z Kom Ombo znajduje się tutaj.

Asuan

Oprócz samego miasta w którym warto pochodzić po sukach w poszukiwaniu przypraw i ciekawych pamiątek najważniejszą rzeczą do zobaczenia w Asuanie jest Wielka Tama. Ta gigantyczna inwestycja umożliwiła Egiptowi dostarczenie prądu do wielu wiosek. Sama tama ma długość ponad 3,5 km, a powstałe w jej skutku jezioro Nasera jest w stanie zapewnić wodę pitną dla całego Egiptu w przypadku braku opadów przez 10 lat. Jej wadą natomiast jest ryzyko iż w przypadku jej uszkodzenia masy wody niszczą praktycznie kraj (życie skoncentrowane jest przy Nilu), a fala powodziowa dotarła by nawet do wybrzeży Grecji.

Galeria z Asuanu znajduje się tutaj.

Wyspa Kitchenera

Wyspa była prywatną własnością Lorda Kitchenera który otrzymał ją za swoje zasługi w Sudanie. Przekształcił on ją w piękny ogród botaniczny. Później przeszła na własność państwa i testowano tam nowe gatunki zbóż. Na wyspę najprzyjemniej dostać się za pomocą tradycyjnej egipskiej łodzi żaglowej – feluki.

Galeria z wyspy znajduje się tutaj.

Nubia

Starożytna Nubia już nie istnieje, zalana wodami jeziora Nasera powstałego wskutek budowy Wielkiej Tamy. Na szczęście część wiosek odbudowano na nowych terenach i teraz mamy okazję zapoznać się z tymi ludźmi i ich codziennym życiem. Na szczególną uwagę zasługują wystroje ich domów, kolorowe i zdobione pięknymi malowidłami ściany, a także rękodzieło.

Galeria z nubijskiej wioski znajduje się tutaj.

Wyspa File

Na wyspie File znajduje się bardzo piękna świątynia poświęcona Izydzie. Przez 700 lat było to najważniejsze miejsce kultu w Egipcie do którego przybywali pielgrzymi z całego kraju. Nawet po przyjęciu chrześcijaństwa jako religii państwowej ludzie przybywali tutaj aby doświadczyć uzdrawiającej mocy bogini. Wskutek budowy Wielkiej Tamy Asuańskiej świątyni groziło zalanie (już po budowie wcześniejszej tamy świątynia okresowo, a później całkowicie pogrążyła się pod wodą). Dzięki międzynarodowej pomocy świątynia została przeniesiona na pobliską wyspę Agilkia gdzie dziś można ją podziwiać.

Galeria ze świątyni Izydy znajduje się tutaj.

Abu Simbel

Świątynie w Abu Simbel to największy i najwspanialszy uratowany przed zalaniem zabytek Nubii zbudowany przez Ramzesa II. Oglądając to przepiękne dzieło sztuki aż trudno uwierzyć, że całe świątynie zostały przeniesione z położonego 60 metrów niżej terenu. Fasada świątyni została wykuta w skale na podobieństwo pylonu. Za dziedzińcem we wnętrzu świątyni znajduje się sanktuarium z posągami czterech siedzących bogów – Ptaha z Memfis, Amona-Re z Teb, deifikowanego Ramzesa II i Re-Harakte, boga słońca z Heliopolis. Dwa razy do roku ma tu miejsce „cud solarny” – kiedy to promienie słońca wpadają do świątyni, wędrują po jej obszarze trafiając w końcu na trzy z czterech posągów (wszystkie oprócz Ptaha), a później opuszczają teren świątyni.

Galeria z Abu Simbel znajduje się tutaj.

Wzdłóż Nilu

Życie w Egipcie od zawsze koncentrowało się wzdłuż Nilu. To on dawał wodę do picia i dzięki nanoszeniu urodzajnego mułu podczas wylewów umożliwiał uprawę roślin. Z tego też powodu większość zabytków i pozostałości po starożytnym Egipcie można znaleźć w jego bezpośredniej okolicy. Przepłynięcie Nilem całego Egiptu jest jednym z najprostszych i najciekawszych sposobów jego zwiedzania. Oprócz tradycyjnych łodzi żaglowych – feluk mamy tu do wyboru całe statki wycieczkowe pływające w dół i w górę rzeki i umożliwiające zakwaterowanie na dłuższą podróż. Statki takie pływają najczęściej nocą, a w dzień cumują w okolicach skąd łatwo dotrzeć do ciekawych zabytków. Z ich pokładu można także obserwować codzienne życie współczesnych Egipcjan oraz poszukiwać wykutych w przybrzeżnych skałach pozostałości dawnej cywilizacji.

Galeria nilowa znajduje się tutaj.

Kanał Sueski i opuszczone bazy wojskowe na Półwyspie Synaj

Pomysł budowy kanału łączącego Zatokę Sueską z Nilem wysunął już Necho II – faraon egipski w VII w. p.n.e. Budowa współczesnego kanału rozpoczęła się w 1859 roku, a jego otwarcie 10 lat później przyczyniło się do skrócenia drogi morskiej z Europy do Indii o połowę. Stojąc nad jego brzegiem wydaje się on … mały, a z większej odległości sunące nim statki sprawiają wrażenie fatamorgany – jakby płynęły bezpośrednio po pustyni. Trzy kilometrowym tunelem Ahmeda Hamdiego pod kanałem lub Mostem Pokoju możemy dostać się na drugą stronę kanału na Półwysep Synaj. Osobiście mając mało czasu miałem okazję zwiedzić jedynie niewielką opuszczoną izraelską bazę wojskową na tym terenie ale dla posiadającej więcej czasu osoby Synaj oferuje bardzo wiele ciekawych miejsc do zwiedzenia i zobaczenia.

Galeria znajduje się tutaj.

Pustynia i Morze

Egipt to przede wszystkim pustynia więc także ona jest wspaniałym miejscem na wycieczkę. Obserwacja wschodu czy zachodu słońca lub rozgwieżdżonego nieba nocą na pustyni to niezapomniane wrażenie, które warto przeżyć. Również wyprawa na wielbłądach do oazy lub w poszukiwaniu beduińskich obozów może być bardzo przyjemnie spędzonym czasem. Egipt jest także celem wielu wypraw nurkowych. Wspaniałe rafy koralowe zaczynające się praktycznie parę metrów od wejścia do wody Morza Czerwonego, liczne szkoły nurkowania i ciepła woda nakłaniają do spróbowania tego sportu i sposobu spędzenia wolnego czasu. Naprawdę warto, podwodny świat Egiptu jest tak samo piękny jak jego starożytne zabytki.

Galeria pustynna znajduje się tutaj.

Galeria z nurkowania znajduje się tutaj.

Jak już wspominałem na początku artykuł ten nie wymienia wszystkich ciekawych miejsc Egiptu i pewnie powstanie jego kolejna część z kolejnymi miejscami wartymi odwiedzenia. Mam nadzieje, że moje małe zestawienie przyda się osobom planującym podróż do tego fascynującego kraju.

2 komentarze

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *